Üniversitedeyken konusunu ilginç örnek ve canlandırmalarla anlatan esprili bir metodoloji hocamız vardı. Bir gün derse heyecanlı bir şekilde geldi ve “çocuklar çok önemli bir şey buldum” dedi. Biz altından ne çıkacak diye merakla kendisini dinlerken “Dondurma tüketimi insanları agresif yapıyor hatta cinayetlere sebep oluyor” diye devam etti. Sonra durdu ve reaksiyonlarımız bakmaya başladı, çoğumuzun yüzünde bir gülümseme vardı merakla ne diyeceğini bekliyorduk ki tüm sınıfa birer A4 verdi ve incelememizi istedi. A4ün önyüzünde rakamlar ve grafikler vardı. Şu tartışmasız bir geçekti ki dondurma satışlarının arttığı aylarda daha fazla cinayet işleniyordu. A4ün arka yüzünde ise korelasyon hesaplaması vardı ve hesaplamalar iki değişken arasında korelasyon olduğunu gösteriyordu. Bizim incelememiz bitince “haklıymışım değil mi?” diye sordu. Uzatmayayım bize göstermek istediği istatiksel olarak korelasyon tespit edilmesinin sebep – sonuç ilişkisi anlamına gelmediğiydi. Mantıklı açıklama sanırım havalar ısınınca hem dondurma satışlarının artması hem de insanların daha agresif olmasıydı.
2007 yılından beri karmaşık simülasyonlar kullanarak profesyonellerin stratejik düşünme becerilerini geliştirmeye katkı sağlamaya çalışıyorum. Bu yolculuk sırasında alanlarında lider firmalarla çalışma fırsatım oldu. Geçtiğimiz yıl birçok firmanın karlılığı düşmüştü. Hatta büyük firmalar zarar açıklamıştı. Sanırım panik anında düşünme becerilerimizi kaybedebiliyoruz.
Cinayet oranlarını düşürmek için dondurma satışlarını yasaklamaya benzer bir yönetsel müdahaleye rastladım. Sadece bir firmanın uygulamasından değil, son zamanlarda çok yaygın olan bir uygulamadan bahsediyorum. Firmaların uzaktan çalışmayı kullanma oranları dramatik bir şekilde düşüyor.
Aslında uzaktan çalışma artıları ve eksileri ile hem iş çevrelerinde hem de akademik boyutta çok fazla incelendi ve genel kanı sosyal dokuyu sağlıklı tutabilmek için insanların tamamen uzaktan çalışmamaları, belli bir zamanı aynı mekânda geçirmeleri, bununla beraber rutin işler ve tek başına yapılabilecek işler için insanları bir araya getirmenin hem kaynak israfı olduğu hem de motivasyonu olumsuz etkilediği yönündeydi.
Tüm bu bilgilere baktığımda dramatik bir şekilde ofise geri dönüş artışı bana bir panik kararı gibi geliyor. Karlar düştü, hemen kontrolü arttıralım. Kontrol etmek için de insanları görebileceğimiz bir yere toplayalım. Acaba karların düşme sebebi kontrol eksikliği mi ya da daha etkili bir kontrol mekanizması için mutlaka insanları ofise toplamalı mıyız? Bunları sorgulamayalım, dondurma satışlarını yasaklayalım. Çalışanların kendi işlerini daha fazla kontrol ettiği otonom bir yapıdan vazgeçelim. Çalışanlara kendi işlerini kontrol etmeleri için verdiğimiz yetkiyi geri alalım, amirleri kontrol etsin. Bunu da çalışanları gözünün önünde tutarak yapsın.
Yönetim literatüründe yoyo yetkilendirme denilen bir olguyla karşı karşıyayız. Bir güvenip bir güvenmemek. Hiç yetkilendirme yapmamaktan bile daha kötü. Çalışanlar kendilerine güvenilmediğini hissediyor, verilen haklarını geri alındığını düşünüyor, her sabah trafikte size olan sevgilerini dile getiriyor. Gerçekten bu uygulamanın karlılığı artıracağını düşünüyor musunuz?
